بیماری شریان های محیطی PAD ، و راه های درمان آن

بیماری عروق محیطی شایع‌ترین بیماری عروق است. ایجاد این بیماری شامل یک روند تدریجی است. با گذشت زمان، شریان مسدود، باریک یا ضعیف می‌شود.
 

بیماری عروق محیطی چیست

بیماری‌ عروق محیطی به بیماری‌هایی گفته می‌شود که عروق خونی خارج از قلب و مغز را درگیر می‌کنند. اغلب این بیماری در عروقی که خون را به پاها، دست‌ها، معده یا کلیه‌ها می‌برند، رخ می‌دهد.

بیماری عروق محیطی (PVD (peripheral vascular disease نوعی اختلال گردش خون است که باعث تنگ شدن، انسداد یا اسپاسم رگ‌های خونی خارج از قلب و مغز شما می‌شود. این امر ممکن است در عروق یا رگ‌های شما رخ دهد. PVD معمولاً باعث درد و خستگی می‌شود؛ اغلب در پاها، و به خصوص در هنگام ورزش. درد معمولاً با استراحت بهبود می‌یابد.

همچنین می‌تواند بر عروق تأمین‌کننده خون و اکسیژن به نقاط زیر تاثیر بگذارد:
* بازوها
* معده و روده
* کلیه‌ها

در PVD رگ‌های خونی باریک شده و جریان خون کاهش می‌یابد. این مسئله می‌تواند به دلیل تصلب شرایین، یا “سخت شدن رگ‌ها” باشد، یا می‌تواند ناشی از اسپاسم رگ‌های خونی باشد. در تصلب شرایین، پلاک‌ها در یک رگ جمع می‌شوند و جریان خون و اکسیژن را به اندام‌های شما محدود می‌کنند.

با پیشرفت رشد پلاک، ممکن است لخته ایجاد شده و عروق را به طور کامل مسدود کند. در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به آسیب به اندام و از بین رفتن انگشتان دست‌، انگشتان پا یا اندام دیگر شود.

بیماری شریانی محیطی (PAD) فقط در عروقی ایجاد می‌شود که خون غنی از اکسیژن را از قلب دور می‌کند. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، تقریباً ۱۲ تا ۲۰ درصد افراد بالای ۶۰ سال مبتلا به PAD می‌شوند، یعنی حدود ۸.۵ میلیون نفر. PAD رایج‌ترین شکل PVD است، به همین دلیل این اصطلاحات اغلب به معنای مشابه استفاده می‌شوند.

PVD همچنین به عناوین زیر شناخته می‌شود:
* تصلب شرایین
* نارسایی شریانی پاها
* لنگش (در اثر کاهش جریان خون در پا)
* لنگش متناوب

انواع بیماری‌های عروقی محیطی

دو نوع اصلی PVD عملکردی و PVD ارگانیک هستند.

PVD عملکردی به این معنی است که هیچ آسیب فیزیکی به ساختار رگ‌های خونی شما وارد نمی‌شود. در عوض، رگ‌های شما در پاسخ سایر فاکتورها مانند سیگنال‌های مغزی و تغییرات دما بزرگ و باریک می‌شوند. باریک شدن باعث کاهش جریان خون می‌شود.

PVD ارگانیک شامل تغییراتی در ساختار رگ‌های خونی مانند التهاب، پلاک و آسیب بافتی است.
 

چه کسی بیماری عروق محیطی می‌گیرد

حدود ۸.۵ میلیون نفر در ایالات متحده دارای PVD هستند. این بیماری بیشتر در افراد بالای ۶۰ سال رخ می‌دهد و حدود ۱۲ تا ۲۰ درصد از افراد آن گروه سنی را درگیر می‌کند. این بیماری همچنین در میان افراد دیابتی شایع است. مردان دارای PVD کمی بیشتر از زنان هستند. این بیماری بیشتر در افراد سیگاری نیز دیده می‌شود. ترکیبی از دیابت و سیگار تقریباً همیشه منجر به بیماری شدیدتری می‌شود.

PVD دلیل اصلی ناتوانی در افراد بالای ۶۰ سال و همچنین مبتلایان به دیابت است. ۴۰٪ از افراد مبتلا به شریان محیطی علائمی ندارند.

مردم اغلب فکر می‌کنند عروق محیطی بخشی طبیعی از پیری است و نمی‌توان در این زمینه کاری کرد. برخی فکر می‌کنند تنها راه حل درمان جراحی است. اما جراحی تنها یکی از چندین درمان موثر موجود است.

درمان PVD به صورت پزشکی و با تغییر شیوه زندگی بهترین راه برای جلوگیری از بدتر شدن آن و محافظت در برابر عوارض جانبی آن است. این امر خصوصاً در مورد افرادی که فشار خون بالا  یا دیابت دارند، کسانی که چربی یا لیپید زیادی در خون دارند و کسانی که سیگار می‌کشند بسیار صدق می‌کند.

علائم بیماری عروق محیطی

فقط حدود ۶۰٪ از افراد مبتلا به بیماری عروق محیطی علائم دارند. تقریباً همیشه، علائم به دلیل کمبود خون در عضلات پا ایجاد می‌شود. اینکه علائمی داشته باشید، تا حدی به این بستگی دارد که رگ تحت تأثیر قرار گرفته و جریان خون به چه میزان محدود شود.

شایع‌ترین علامت PVD در پاها دردی است که در یک یا هر دو ساق پا، ران‌ها یا لگن می‌آید و می‌رود. درد معمولاً هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها ایجاد می‌شود و هنگام استراحت متوقف می‌شود. این درد معمولا کسل‌کننده است. همچنین ممکن است احساس سنگینی، گرفتگی یا خستگی در عضلات پاها ایجاد شود.

وقتی رگ‌های خونی در پاها به شدت مسدود شوند، درد پا در شب معمول است.
 

علائم دیگر PVD عبارتند از:

* باسن درد
* بی حسی، گزگز یا ضعف در پاها
* سوزش یا درد در پا یا انگشتان هنگام استراحت
* زخم روی پا که خوب نمی‌شود
* در یک یا هر دو پا احساس سرما یا تغییر رنگ (کم رنگ، مایل به آبی و مایل به قرمز) کنید
* ریزش موی روی پاها
* ناتوانی جنسی

اگر بیماری عروق محیطی در حال پیشرفت باشد، ممکن است درد هنگام استراحت یا زمان دراز کشیدن (درد استراحت استروئییدی) رخ دهد. این نوع درد ممکن است به اندازه شدید باشد که شخص از خواب بیدار شود. آویزان کردن پاها روی لبه تخت یا راه رفتن در اتاق ممکن است به طور موقت درد را از بین ببرد.

علل بیماری عروق محیطی

علل بیماری عروق محیطی متفاوت و بسته به هر فرد تفاوت دارد.

شریان محیطی عملکردی رگ‌های شما به طور طبیعی در پاسخ به محیط شما پهن و باریک می‌شوند. اما در PVD عملکردی، عروق شما در پاسخ خود اغراق می‌کنند. بیماری رینود، هنگامی که استرس و دما بر جریان خون شما تأثیر می گذارد، نمونه‌ای از عروق محیطی عملکردی است.

شایع‌ترین علل عروق محیطی عملکردی عبارتند از:
* استرس عاطفی
* دمای سرد
* کار با ماشین‌آلات یا ابزارهای ارتعاشی
* مواد مخدر

شریان محیطی ارگانیک به معنای تغییر در ساختار رگ‌های خونی شما است. به عنوان مثال، تجمع پلاک ناشی از تصلب شرایین می‌تواند باعث باریک شدن رگ‌های خونی شود. آترواسکلروز که ناشی از تغییر ساختار عروق خونی بوده، علت شایع بیماری عروق محیطی است.

دلایل اصلی PVD ارگانیک عبارتند از:
* سیگار کشیدن
* فشار خون بالا
* دیابت
* کلسترول بالا

دیگر دلایل شریان محیطی ارگانیک شامل آسیب‌های شدید عضلات یا رباط‌ها با ساختار غیرطبیعی، التهاب رگ‌های خونی و عفونت است.

عوامل خطر بیماری شریان‌های محیطی

عوامل خطر زیادی برای PVD وجود دارد. اگر شرایط زیر را دارا باشید در معرض خطر بیشتری برای بیماری عروق محیطی قرار دارید:

* بالای 50 سال سن دارید
* اضافه وزن دارید
* کلسترول غیرطبیعی دارید
* سابقه بیماری عروق مغزی یا سکته مغزی داشته دارید
* بیماری قلبی دارید
* دیابت دارید
* سابقه خانوادگی کلسترول بالا، فشار خون بالا یا PVD دارید
* فشار خون بالا دارید
* بیماری کلیوی دارید

انتخب‌هایی برای سبک زندگی که می‌توانند خطر ابتلا به PVD را افزایش دهند عبارتند از:
* درگیر نبودن با ورزش بدنی
* مصرف غذاهایی با ارزش غذایی پایین
* سیگار کشیدن
* استفاده مواد مخدر

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد:

اگر درد، بی حسی و یا دیگر نشانه ها را داشته باشید، آن ها را به عنوان یک بخش طبیعی از پیری مربوط نکنید.به پزشک خود زنگ بزنید و یک قرار ملاقات بگذارید حتی اگر شما علائم بیماری عروق محیطی را نداشته باشید، ممکن است لازم باشد که غربال شوید: 

سن بالای 65 سال:
بیش از 50 سال سن داشتن و سابقه دیابت یا سیگار کشیدن.زیر 50 سال، اما دیابت و دیگر عوامل خطر بیماری های عروق محیطی نظیر چاقی یا فشار خون بالا را داشتن.

عوارض جانبی بیماری عروق محیطی

عوارض ناشی از بیماری شریان محیطی تشخیص داده نشده و درمان نشده می‌تواند جدی و حتی کشنده باشد. محدود شدن جریان خون PVD می‌تواند نشانه‎ای هشداردهنده برای سایر اشکال بیماری عروقی باشد.

عوارض جانبی PVD می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
* مرگ بافتی، که می‌تواند منجر به قطع عضو شود
* ناتوانی جنسی
* پوست رنگ‌پریده
* درد در حالت استراحت و در حال حرکت
* درد شدید که تحرک را محدود می‌کند
* زخم‌هایی که خوب نمی‌شوند
* عفونت‌های کشنده استخوان‌ها و جریان خون

این ایسکمی عضله انتقادی:
این بیماری به صورت زخم های باز، جراحت, یا عفونت هایی در پاها است که درمان نمی یابد.ایسکمی عضله انتقادی وقتی رخ می دهد که این آسیب ها یا عفونت ها پیشرفت کنندو موجب از بین رفتن بافتی (قانقاریا) شوند که گاهی منجر به قطع عضو می شود. 

جدی‌ترین عارضه‌ها برای رگی است که به سمت قلب و مغز می‌رود. زمانی که این رگ‌ها مسدود شوند، می‌تواند منجر به حمله قلبی، سکته مغزی یا مرگ شود.

روش تشخیص عروق محیطی

بسیاری از موارد شریان محیطی اگر زود تشخیص داده شود، به درمان‌های تغییر سبک زندگی پاسخ می‌دهند. یکی از راه‌های سنجش بهبود، سنجش میزان راه رفتن بدون درد است. با یک درمان موثر، باید بتوانید مسافت را به تدریج افزایش دهید.

در صورت بدتر شدن علائم یا مشاهده موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
* پاها رنگ پریده یا آبی دارند
* پاها سرد می‌شوند
* درد قفسه سینه همراه با درد پا است
* پاها قرمز، متورم یا گرم می‌شوند
* زخم‌های جدید ایجاد می‌شوند و بهبود نمی‌یابند
* تب، لرز، ضعف یا سایر علائم عفونت وجود دارد
 

درمان بیماری شریان محیطی

دو هدف اصلی از درمان PVD، جلوگیری از پیشرفت بیماری و کمک به شما در کنترل درد و علائم است تا بتوانید فعال بمانید. این روش‌های درمانی همچنین خطر ابتلا به عوارض جدی را کاهش می‌دهند.

اولین روش درمان معمولاً شامل اصلاح شیوه زندگی است. پزشک شما یک برنامه ورزشی منظم را پیشنهاد می‌کند که شامل پیاده‌روی، رژیم متعادل و کاهش وزن است. اگر سیگار می‌کشید، باید آن را ترک کنید. سیگار کشیدن به طور مستقیم باعث کاهش جریان خون در رگ‌ها می‌شود. همچنین باعث بدتر شدن عروق محیطی و همچنین افزایش خطر حمله قلبی و سکته می‌شود.

اگر تغییر شیوه زندگی به تنهایی کافی نباشد، ممکن است به دارو نیاز داشته باشید.

در بعضی موارد، آنژیوپلاستی یا جراحی ممکن است برای درمان بیماری شریان محیطی که باعث لنگش می شود انجام بگیرد.

آنژیوپلاستی، در این روش، یک لوله توخالی کوچک (کاتتر) از طریق رگ خونی به شریان آسیب دیده وصل می شود. در آنجا، یک بادکنک کوچک روی نوک کاتتر برای بازگشایی شریان و صاف کردن انسداد در دیواره شریان متورم می شود، در حالی که در همان زمان با افزایش جریان خون، شریان باز می شود. این همان روشی است که پزشکان برای باز کردن شریان های قلب استفاده می کنند.



جراحی بای پس، پزشک ممکن است با استفاده از رگ های قسمت دیگری از بدن یا رگ خونی ساخته شده از مواد مصنوعی (ساخته شده توسط انسان) جراحی بای پس پیوند را انجام دهند.

درمان ترومبولیتیک، پزشک می تواند برای حذف لخته های خون یک داروی حل کننده لخته را در نقطه لخته به شریان تزریق کند تا لخته را از بین ببرد.
 

داروها

* داروهای کاهش دهنده کلسترول برای کاهش خطر حمله قلبی و سکته مغزی

* دارو برای کنترل قند خون، کنترل سطح قند خون (گلوکز) خون برای مبتلایان به دیابت مهم است.

* داروهایی برای جلوگیری از لخته شدن خون، از آنجا که بیماری شریان محیطی به کاهش جریان خون به اندام مربوط می شود، بهبود این جریان مهم است. پزشک ممکن است آسپیرین درمانی یا داروی دیگری را تجویز کند.

* داروهای تسکین دهنده علائم، داروی خاصی برای رقیق نگه داشتن خون و باز نگه داشتن رگ های خونی، تجویز می شوند. این داروها برای تسکین علائم لنگش، مانند درد پا موثر هستند.

* داروهای فشار خون بالا فشار خون در مبتلایان به بیماری عروق کرونر، دیابت یا بیماری مزمن کلیه باید کمتر از 80/80 میلی متر جیوه باشد. دستیابی به فشار خون 130/80 میلی متر جیوه همچنین برای بزرگسالان سالم 65 سال در نظر گرفته می شود.

شیوه زندگی و درمان‌های خانگی بیماری عروق محیطی

بسیاری از افراد می‌توانند علائم بیماری شریان محیطی را کنترل کرده و پیشرفت بیماری را از طریق تغییر سبک زندگی، به ویژه ترک سیگار متوقف کنند. برای ایجاد ثبات یا بهبود PAD موارد زیر را رعایت کنید:

سیگار نکشید. سیگار کشیدن به انقباض و آسیب عروق کمک می‌کند و یک عامل خطر قابل توجه برای ایجاد و بدتر شدن PAD است. اگر سیگار می‌کشید، ترک مهم‌ترین کاری است که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به عوارض انجام دهید. اگر به خودی خود برای ترک مشکل دارید، از پزشک خود در مورد گزینه‌های ترک سیگار، از جمله داروهایی که به شما کمک می‌کنند ترک کنید، سوال کنید.

ورزش کنید. این کار یک جزء اصلی است. موفقیت در درمان PAD اغلب با این مسئله سنجیده می‌شود که تا کجا می‌توانید بدون درد راه بروید. ورزش مناسب به عضلات شما کمک می‌کند تا از اکسیژن موثرتر استفاده کنند. پزشک می‌تواند به شما در تهیه یک برنامه ورزشی مناسب کمک کند. او ممکن است شما را به یک برنامه توانبخشی ورزشی ارجاع دهد.

رژیم غذایی سالم داشته باشید. یک رژیم غذایی سالم برای قلب و چربی اشباع شده می‌تواند به کنترل فشار خون و سطح کلسترول شما کمک کند، که به تصلب شرایین کمک می‌کند.

از مصرف برخی داروهای سرماخوردگی خودداری کنید. داروهای سرماخوردگی بدون نسخه که حاوی سودوافدرین هستند رگ‌های خونی شما را منقبض می‌کنند و ممکن است علائم PAD شما را افزایش دهند.
 

مراقبت از پا

علاوه بر پیشنهادات بالا، از پا نیز مراقبت کنید. افرادی که به بیماری شریان محیطی مبتلا هستند، به ویژه کسانی که دیابت نیز دارند، در معرض بهبودی ضعیف زخم‌ها و آسیب‌دیدگی در قسمت پایین ساق پا و پا قرار دارند. گردش خون ضعیف می‌تواند بهبودی مناسب را به تعویق اندازد و یا از آن جلوگیری کند و خطر عفونت را افزایش می‌دهد.

برای مراقبت از پاهای خود این توصیه‌ها را دنبال کنید:
* پاهای خود را روزانه بشویید، آن‎ها را کاملاً خشک کنید و برای جلوگیری از ترک‌هایی که منجر به عفونت می‌شوند، اغلب مرطوب کنید. بین انگشتان پا مرطوب نشود، زیرا این امر می‌تواند رشد قارچ را تقویت کند.
* کفش‌های مناسب و جوراب‌های ضخیم و خشک بپوشید.
* هرگونه عفونت قارچی در پا، مانند پای ورزشکار را به سرعت درمان کنید.
* هنگام اصلاح ناخن‌های خود مراقبت کنید.
* پاهای خود را روزانه از نظر آسیب‌دیدگی بررسی کنید.
* از یک پزشک پا (پدیاتریست) بخواهید که میخچه یا پینه را درمان کند.
* با اولین علامت زخم یا آسیب‌دیدگی پوست به پزشک مراجعه کنید.
 

چگونه می‌توان از بیماری شریان‌های محیطی جلوگیری کرد

شما می‌توانید از طریق انتخاب یک سبک زندگی سالم خطر ابتلا به بیماری عروق محیطی را کاهش دهید. این موارد شامل:

* اجتناب از سیگار کشیدن
* کنترل قند خون، اگر دیابت دارید
* تعیین هدف ورزش 30 دقیقه در روز، پنج بار در هفته
* تلاش برای کاهش کلسترول و فشار خون
* رژیم غذایی سالم و چربی اشباع کم
* وزن خود را در سطحی سالم نگه دارید

در صورت مشاهده علائم PVD با پزشک خود صحبت کنید. تشخیص به موقع می‌تواند به شما و پزشک در یافتن راه‌هایی برای کاهش علائم و افزایش اثربخشی درمان کمک کند.
 

آیا بیماری عروق محیطی خطرناک است

بله، در بیماری‌ عروق محیطی، چربی‌ها در دیواره‌ داخلی عروق رسوب می‌کنند. این انسداد جریان خون را عمدتاً در سرخرگ‌هایی که به کلیه‌ها، معده، دست‌ها و پاها می‌روند، محدود می‌کند. درمان نکردن این بیماری می‌تواند منجر به قانقاریا و سیاه شدن دست‌ها یا پاها شده و نهایتاً منجر به قطع عضو شود. اغلب بیماران مبتلا به بیماری‌ عروق محیطی در معرض تهدید بالای ابتلا به حمله‌‌ قلبی و سکته‌ مغزی هستند.
 

سخن آخر

بیماری عروق محیطی که PVD نیز نامیده می‌شود، به هر بیماری یا اختلال در سیستم گردش خون خارج از مغز و قلب گفته می‌شود. این اصطلاح می‌تواند شامل هر اختلالی باشد که بر رگ‌های خونی تأثیرگذار است. اگرچه اغلب از آن به عنوان مترادف بیماری شریان محیطی استفاده می‌شود.

وقتی انسداد در عروق قلب ایجاد شود، به آن بیماری عروق کرونر قلب یا بیماری عروق کرونر گفته می‌شود. اغلب تصور می‌شود که تصلب شرایین از نظر تأثیر آن بر عروق قلب و مغز باشد. اما تصلب شرایین می‌تواند رگ‌های خونی دیگر را در بدن تحت تأثیر قرار دهد.

رگ‌های خونی در پاها بیشتر از همه تحت تأثیر قرار می‌گیرند. عروق دیگر که اغلب تحت تأثیر قرار می‌گیرند شامل آن‌هایی هستند که خون را برای کلیه‌ها و بازوها تأمین می‌کنند. هنگامی که یک شریان مسدود یا باریک می‌شود بخشی از بدن را که تأمین می‌کند، اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند. این بیماری ایسکمی نامیده می‌شود. ایسکمی بسته به اندام یا سیستمی که تحت تأثیر آن قرار دارد، می‌تواند علائم مختلفی ایجاد کند.

علائم از درد، سردی پا و تغییر رنگ مایل به آبی تا سکته مغزی یا گانگرن متغیر است. اگر شرایط معکوس نشود، آن قسمت بدن آسیب‌دیده در نهایت شروع می‌کند به از بین رفتن.

در صورت عدم درمان، PVD می‌تواند عوارضی ایجاد کند که شامل موارد زیر است:
* بی حسی دائمی، گزگز یا ضعف در پاها
* سوزش دائمی یا درد در پاها

گانگرن: این یک بیماری بسیار جدی است که در نتیجه آن خون کافی به پا یا سایر قسمت‌های بدن نمی‌رسد. بافت‌ها می‌میرند و شروع به پوسیدگی می‌کنند. تنها روش درمانی قطع عضو بدن است.

افراد مبتلا به بیماری عروق محیطی در معرض خطر حمله قلبی و سکته بیش از حد طبیعی هستند.
 

متخصصین درمان کننده بیماری شریان محیطی (PVD)

تعدادی از متخصصان مختلف ممکن است افراد مبتلا به بیماری شریان محیطی را درمان کنند، به عنوان مثال، متخصصان داخلی، پزشکان خانواده یا متخصص قلب ممکن است درمان دارویی را مدیریت کنند. متخصص قلب و عروق یا رادیولوژیست ها می توانند آنژیوپلاستی را انجام دهند. جراحان عروقی ممکن است برخی از روش های جراحی را برای درمان بیماری شریان محیطی انجام دهند.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

برای آمادگی بهتر هنگام مراجعه به پزشک بهتر است علادمی را که تجربه می کنید را بنویسید و لیستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه و همراه خود داشته باشید.

 در مورد بیماری شریان محیطی، برخی از سؤالات مهمی که باید از پزشک خود بپرسید، عبارتند از:
 

1. آیا علل احتمالی دیگری برای علائم من وجود دارد؟
2. چه درمانی وجود دارد، و کدام یک را توصیه می کنید؟
3. آیا بیماری شریان محیطی موقتی است یا در طولانی مدت ادامه دارد؟
4. آیا گزینه دیگری برای رویکرد اولیه که پیشنهاد می کنید وجود دارد؟
5. آیا دارویی جایگزین عمومی برای دارویی که تجویز می کنید وجود دارد؟
6. به چه نوع تست هایی نیاز دارم؟ آیا این آزمایشات به آمادگی خاصی نیاز دارد؟
7. آیا بروشور یا مواد چاپی و یا سایتی وجود دارد که بتوانم با از آن ها استفاده کنم؟
8. بیماری دیگری دارم. چگونه می توانم به بهترین نحو این شرایط را با هم مدیریت کنم؟

پزشک ممکن است سوالات زیادی را از شما بپرسد از جمله:
 

1. علائم شما چقدر شدید است؟
2. آیا از دخانیات استفاده می کنید؟
3. از چه زمانی شروع به تجربه علائم کردید؟
4. آیا هنگام استراحت علائم شما بهتر و یا بدتر می شوند؟
5. علائم شما مداوم هستند و یا به صورت گاه به گاه بروزمی کنند؟

منبع: سایت دکتردکتر
سایت نمناک
سایت پزشکت